فصلنامه علمی اعتیادپژوهی

هدف: بررسی اثر متغیرهای جنسیت، تحصیلات، شغل، سن و بومی/غیر بومی بودن بر نوع جرم (اعتیاد، قاچاق، و خرده‌فروشی) در استان لرستان انجام شد. روش: داده‌ها از 91749 فرد دستگیرشده (1396-1400) استخراج شدند و با استفاده از رگرسیون لجستیک چندحالته در نرم‌افزار SPSS نسخۀ 26 تحلیل شدند. یافته‌ ها: نتایج نشان داد که مردان، افراد با تحصیلات پایین، شاغلان و گروه سنی 25-39 سال احتمال بیشتری برای قاچاقچی یا خرده‌فروش بودن نسبت‌ به وابسته به مواد بودن داشتند، درحالی‌که بومی/غیر بومی بودن اثر معنی‌داری نداشت. در تحلیل منطقه‌ای،خرم‌آباد و بروجرد را به ‌عنوان مراکز اصلی جرائم و چگنی و رومشکان را به ‌عنوان مناطق کم‌خطر شناسایی شدند. نتیجه‌گیری: نتایج با نظریه‌های جنسیت و قدرت، سرمایۀ اجتماعی و چرخۀ زندگی همخوانی دارند. پیشنهادات شامل گسترش برنامه‌های آموزشی، بهبود شرایط شغلی، حمایت از گروه‌های پرخطر و نظارت بر مسیرهای ترانزیت است. این پژوهش بر پیچیدگی عوامل فردی، اجتماعی و جغرافیایی در جرائم تأکید دارد و چارچوبی برای سیاست‌گذاری‌های منطقه‌محور ارائه می‌دهد.