دوره 18، شماره 73 - ( 9-1403 )
جلد 18 شماره 73 صفحات 78-55 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Ghaemi A, Ahadi H, Tajeri B. Comparison of the Effectiveness of Acceptance and Commitment Therapy and Cognitive-Behavioral Therapy on Resilience in Employed and Unemployed Substance-Dependent Individuals in Recovery. etiadpajohi 2024; 18 (73) :55-78
URL: http://etiadpajohi.ir/article-1-3128-fa.html
URL: http://etiadpajohi.ir/article-1-3128-fa.html
قائمی احمد، احدی حسن، تاجری بیوک. مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر تاب‌آوری در افراد وابسته به مواد در حال بهبود شاغل و غیرشاغل. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي. 1403; 18 (73) :55-78
احمد قائمی 
، حسن احدی* ، بیوک تاجری
، حسن احدی* ، بیوک تاجری
استاد، گروه روان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.
چکیده: (298 مشاهده)
هدف: پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و درمان شناختی-رفتاری بر تاب‌آوری در افراد وابسته به مواد در حال بهبود شاغل و غیرشاغل انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی مردان شاغل و غیرشاغل بود که در سال ۱۴۰۱ برای ترک اعتیاد و درمان به دو مرکز توانمندسازی استان تهران مراجعه کرده بودند. از این بین، ۹۰ نفر به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (60 نفر) و یک گروه کنترل (۳۰ نفر) قرار گرفتند. گروه‌های آزمایش طی 8 جلسه ۹۰ دقیقه‌ای (هر هفته یک جلسه) درمان گروهی را دریافت کردند و شرکت کنندگان پرسشنامه تاب‌آوری را تکمیل کردند. داده‌ها با روش تحلیل واریانس طرح دو عاملی تجزیه‌وتحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که در میزان تاب‌آوری افراد وابسته به مواد در حال بهبودی شاغل با غیرشاغل تفاوت معناداری وجود دارد و میزان تاب‌آوری افراد وابسته به مواد در حال بهبود شاغل و غیرشاغل در گروه‌های درمانی با گروه کنترل تفاوت معنادار داشت، به‌نحوی‌که در گروه‌های درمانی تاب‌آوری بیشتر از گروه کنترل بود. به‌طورکلی نتایج نشان داد اثر هر دو مداخله درمانی مبتنی بر پذیرش و تعهد و شناختی-رفتاری در افزایش تاب‌آوری افراد وابسته به مواد در حال بهبودی شاغل بیشتر از افراد وابسته به مواد در حال بهبودی غیرشاغل بود. همچنین، هر دو مداخله درمانی در افزایش تاب‌آوری افراد وابسته به مواد در حال ترک نقش داشت اما بین میزان اثر درمانی دو روش تفاوت معناداری وجود نداشت. نتیجه گیری: یافته‌های پژوهش حاکی از اثربخشی شاغل بودن (حمایت اجتماعی) به‌عنوان یک مداخله درمانی برای درمان افراد وابسته به مواد و پیشگیری از عود بود. بنابراین، اشتغال حلقه مفقوده در درمان اعتیاد است و استفاده از درمان‌های شناختی توام با اشتغال افراد وابسته به مواد روش مؤثری در درمان اعتیاد و کاهش عود است.
واژه‌های کلیدی: تاب‌آوری، درمان شناختی-رفتاری، درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد، افراد وابسته به مواد در حال بهبود، شاغل و غیرشاغل
فهرست منابع
1. احمدیان، حمزه؛ جدی‌پور، شعریه و احمدیان، حسام (۱۳۹۹). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری و درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش نگرش‌های ناکارآمد و باورهای غلط شناختی در افراد با درمان نگهدارنده متادون. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۴(۵۶)، 312-287.
2. باباجعفری، علیرضا و امینی‌منش، سجاد (۱۴۰۰). پیش‌بینی خودکارآمدی پرهیز از سوء‌مصرف مواد در بیماران تحت درمان با متادون براساس سرمایه روان‌شناختی، اختلال خواب و راهبردهای مقابله‌ای. سلامت اجتماعی، ۹(۱)، 14-5.
3. بابائیان، نغمه؛ معارف‌وند، معصومه و حسین‌زاده، سمانه (۱۳۹۵). بررسی اثربخشی اشتغال در شبکه شغلی بهبودیافتگان بر ماندگاری مبتلایان به اختلال مصرف مواد در درمان. مددکاری اجتماعی، ۵(۳)، 59-۵3.
4. باجرات، خدیجه (۱۳۹۸). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد و تاب‌آوری افراد معتاد در حال ترک. پنجمین کنفرانس ملی نوآوری‌های اخیر روان‌شناسی.
5. باقری، شیخان؛ اسرافیلیان، فروغ؛ صوابی، وحید؛ حقیقت‌بیان، نازنین و دهقان، راضیه (۱۴٠۳). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر سبک‌های مقابله‌ای، تحمل پریشانی و باورهای فراشناختی در افراد وابسته به مواد مخدر. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۷(۷٠)، ۲۲۰-۱۹۵.
6. بدیع، علی؛ مکوندی، بهنام؛ بختیاری‌پور، سعید و پاشا، رضا (۱۴۰۱). نقش الگوهای ارتباطی خانواده، حمایت اجتماعی، تاب‌آوری و استرس در پیش‌بینی خودکارآمدی ترک اعتیاد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۶(۶۳)، 166-۱45.
7. تاجری، بیوک؛ احدی، حسن و جمهری، فرهاد (۱۳۹4). بررسی تأثیر درمان شناختی-رفتاری بر پرهیز وسوسه عود و تغییر نگرش معتادین به شیشه. مطالعات روان‌شناسی بالینی، ۲(۷)، 29-1.
8. جناآبادی، حسین و جوادی‌فر، پروانه (۱۴۰۰). رابطه حمایت اجتماعی و سرسختی روان‌شناختی با تاب‌آوری در زنان دارای همسر وابسته به مواد تحت درمان دارویی، فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۵(۶۲)، 260-۲45.
9. خواجوی، سمیه؛ ادهمی، عبدالرضا و نوابخش، مهرداد (۱۴۰۲). ارزیابی مؤلفه‌های تاب‌آوری هویت بهبودیافتگان اعتیاد در جامعه‌پذیری مجدد: مورد مطالعه مراجعهکنندگان مراکز بازتوانی ترک اعتیاد. مطالعات روان‌شناختی نوجوان و جوان، ۴(۲)، 133-۱26.
10. دادفر، محبوبه؛ صابری‌زفرقندی، محمدباقر؛ کولیوند، پیرحسین و کاظمی، هادی (۱۳۹۳). رویکردهای روان‌شناختی در درمان اعتیاد. تهران: نشر میرماه.
11. دلاور، علی (۱۴۰۱). روش تحقیق در روان‌شناسی و علوم تربیتی. تهران: نشر ویرایش.
12. سپهوندی، محمدعلی؛ صادقی، مسعود و نورمحمدی، اعظم (۱۳۹۵). بررسی اثربخشی گروه درمانی شناختی-رفتاری بر عزت نفس اجتماعی در معتادان مرد شهر خرم‌آباد. نخستین همایش جامع بین‌المللی روان‌شناسی، علوم تربیتی و علوم اجتماعی.
13. سلمانی، علی؛ بشرپور، سجاد و صالحی‌نژاد، محمدعلی (۱۴۰3). اثربخشی تحریک الکتریکی مستقیم فراجمجمهای بر ولع مصرف و سبک‌های تصمیم‌گیری در افراد مصرف‌کننده مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۸(۷۱)، 54-31.
14. شیخ‌الاسلامی، علی؛ قمری‌کیوی، حسین و فیاضی، مینا (1399). اثربخشی آموزش مهارت‌های زندگی بر تاب‌آوری در دانش‌آموزان با آمادگی به اعتیاد. فصلنامه علمی اعتيادپژوهي، ۱۴(۵۸)، ۱۱-۳۰.
15. عبدی‌زرین، سهراب و مهدوی، حسین (۱۳۹۷). اثربخشی درمان روان‌شناختی رفتاری بر خودکارآمدی و تاب‌آوری معتادان مراجعه‌کننده به کمپ‌های ترک اعتیاد بهشهر. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۲(۴۹)، 56-39.
16. علی‌مندگاری، ملیحه؛ بی‌بی‌رازقی‌نصرآباد، حجیه؛ کارگرشورکی، محمدرضا و میری، راضیه (۱۳۹۹). پیامدهای بیکاری بر زندگی روزمره جوانان شهر کرمانشاه. جامعه‌شناسی معاصر، ۹(۱۷)، ۱۴۷-۱۸۳.
17. قانعی، عبدالکریم؛ شهبازی، مسعود و کرایی، امین (۱۴۰۲). اثربخشی درمان تلفیقی پذیرش و تعهد و شناختی-رفتاری بر وسوسه مصرف و پیشگیری از عود در معتادان خودمعرف مراکز ترک اعتیاد. دستاوردهای روان‌شناختی دانشگاه شهید چمران، ۳۰(۲)، 392-۳69.
18. قوتی، عاطفه؛ آهوان، مسعود و بلغان‌آبادی، مصطفی (۱۴۰۰). اثربخشی طرحواره درمانی و رفتار درمانی شناختی و تاب‌آوری تنظیم شناختی هیجان و ولع مصرف در افراد سوء‌مصرف‌کننده مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۵(۶۲)، 140-113.
19. قهرمانی، سجاد (۱۴۰۱). تعیین شاخص‌های حمایت اجتماعی در درمان اعتیاد. مطالعات علوم اسلامی، ۴(۴۳)، 36-29.
20. کریمی، فاطمه و زرگرشیرازی، فریبا (۱۴۰2). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر تنظیم شناختی هیجان و تحمل پریشانی در زنان دارای همسر وابسته به مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۷(۷۰)، ۱۷۵-۱۹۴.
21. کشاورزافشار، حسین؛ قاضی‌نژاد، نیکو و امیری، احمد (۱۳۹۶). اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر گرایش به مصرف و کیفیت زندگی در سوء‌مصرف‌کنندگان مواد مخدر. طب انتظامی، ۷(۱)، ۱-۵.
22. کیان‌ارثی، سارا؛ عباس‌پور،ذبیح‌اله و اصلانی، خالد (۱۴۰۱). اثربخشی خانواده‌درمانی رفتاری بر وسوسه مصرف مواد در نوجوانان ترک‌کننده سوء‌مصرف مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۶(۶۴)، ۶۱-۸۰.
23. محمدی‌سلطان‌آبادی، آرزو؛ متقی، شکوفه و کردی‌اردکانی، احسان (۱۴۰۱). اثربخشی آموزش مبتنی بر پذیرش و تعهد با نگرشی به منابع اسلامی بر تصمیم‌گیری تکانشی و انعطاف‌پذیری شناختی زنان مصرف‌کننده مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، ۱۶(۶۳)، ۳۳۴-۳۰۹.
24. محمدي، مسعود (1384). بررسی عوامل مؤثر بر تاب‌آوري در افراد در معرض خطر سوء‌مصرف مواد. رساله دکتري، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، تهران.
25. مغانلو، مهناز و والیوند، یاسر (۱۴۰۱). مدل‌یابی گرایش به اعتیاد براساس صفات مدل پنج عاملی شخصیت با میانجی‌گری تاب‌آوری در دانشجویان. اعتیادپژوهی، 16(۶۳)، ۲۸۴-267.
26. نیازی، محسن و حسینی‌زاده، سیدسعید (۱۳۹9). ترک پایدار اعتیاد. تهران: نقد فرهنگ.
27. Agbaria, Q. (2023). Cognitive Behavioral Intervention in Dealing with Internet Addiction among Arab Teenagers in Israel. International Journal of Mental Health and Addiction, 21(3), 2493-2507. [DOI:10.1007/s11469-021-00733-6] [PMID] []
28. Beck, J. S. (2011). Cognitive-behavioral therapy. Clinical textbook of addictive disorders, 491, 474-501.
29. Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82. [DOI:10.1002/da.10113] [PMID]
30. Dantzer, R., Cohen, S., Russo, S.J., & Dinan, T.G. (2018). Resilience and Immunity. Brain, Behavior, and Immunity, 74(5), 28-42. [DOI:10.1016/j.bbi.2018.08.010] [PMID] []
31. García-Izquierdo, M., MeseguerDePedro, M., RíosRisquez, M.I., & Sánchez, M.I.S. (2018). Resilience as a Moderator of Psychological Health in Situations of Chronic Stress (Burnout) in a Sample of Hospital Nurses. Journal of Nursing Scholarship: an Official Publication of Sigma Theta Tau International Honor Society of Nursing, 50(2), 228-236. [DOI:10.1111/jnu.12367] [PMID]
32. Gul, M., & Aqeel, M. (2021). Acceptance and Commitment Therapy for Treatment of Stigma and Shame in Substance Use Disorders: A Double-blind, Parallel-Group, Randomized Controlled Trial. Journal of Substance Use, 26(4), 413-419. [DOI:10.1080/14659891.2020.1846803]
33. Hayes, S.C., Strosahl, K., & Wilson, K.G. (1999). Acceptance and Commitment Therapy: An Experimental Approach to Behavior Change. NewYork: Guilford Press.
34. Kabisa, E., Biracyaza, E., Habagusenga, J., & Umubyeyi, A. (2021). Determinants and Prevalence of Relapse Among Patients with Substance Use Disorders: Case of Icyizere Psychotherapeutic Centre. Substance Abuse Treatment, Prevention, and Policy, 13(1), 21-47. [DOI:10.1186/s13011-021-00347-0] [PMID] []
35. Kayaoğlu, K., & ŞahinAltun, Ö. (2021). The Effect of Combined Cognitive‐Behavioral Psychoeducation and Music Intervention on Stress, Self‐efficacy, and Relapse Rates in Patients with Alcohol and Substance use Disorders: A Randomized Controlled Trial. Perspectives in Psychiatric Care, 5(2), 102-109.
36. Lee, E.B., An, W., Levin, M.E., Twohig, M.P. (2015). An Initial Meta-Analysis of Acceptance and Commitment Therapy for Treating Substance Use Disorders. Drug Alcohol Depend, 155(7), 1-7. [DOI:10.1016/j.drugalcdep.2015.08.004] [PMID]
37. Magill, M., Kiluk, B. D., & Ray, L. A. (2023). Efficacy of cognitive behavioral therapy for alcohol and other drug use disorders: is a one-size-fits-all approach appropriate?. Substance Abuse and Rehabilitation, 14(6), 1-11. [DOI:10.2147/SAR.S362864] [PMID] []
38. Masten, A.S., Lucke, C.M., Nelson, K.M., & Stallworthy, I.C. (2021). Resilience in Development and Psychopathology: Multisystem Perspectives. Annual Review of Clinical Psychology, 17(1), 521-549. [DOI:10.1146/annurev-clinpsy-081219-120307] [PMID]
39. Meister, R. E., Weber, T., Princip, M., Schnyder, U., Barth, J., Znoj, H., ... & von Känel, R. (2015). Resilience as a correlate of acute stress disorder symptoms in patients with acute myocardial infarction. Open heart, 2(1), e000261. [DOI:10.1136/openhrt-2015-000261] [PMID] []
40. Myers, E. J., Abel, D. B., Mickens, J. L., Russell, M. T., Rand, K. L., Salyers, M. P., ... & Minor, K. S. (2024). Meta-analysis of the relationship between metacognition and disorganized symptoms in psychosis. Schizophrenia Research, 264, 178-187. [DOI:10.1016/j.schres.2023.12.009] [PMID]
41. O'Donohue, W. (2023). The Scientific Status of Acceptance and Commitment Therapy: An Analysis from The Philosophy of Science. Behavior Therapy, 54(6), 956-970. [DOI:10.1016/j.beth.2023.07.006] [PMID]
42. Onaemo, V.N., Chireh, B., Fawehinmi, T.O., & D'Arcy, C. (2024). Comorbidsubstance use disorder, major depression, and associated disability in a nationally representative sample. Journal of Affective Disorders, 348(6), 8-16. [DOI:10.1016/j.jad.2023.12.016] [PMID]
43. UNODC, World Drug Report 2023 (United Nations publication, 2023).
44. Whiteford, S., Quigley, M., Dighton, G., Wood, K., Kitchiner, N., Armour, C., & Dymond, S. (2024). Anxiety, Distress Tolerance, and The Relationship Between Complex Posttraumatic Stress Disorder Symptoms and Alcohol Use in Veterans. Journal of Clinical Psychology, 80(1), 158-169. [DOI:10.1002/jclp.23604] [PMID]
45. Yang, C., Xia, M., Han, M., & Liang, Y. (2018). Social Support and Resilienceas Mediators Between Stress and Life Satisfaction Among People Withsubstance Use Disorder in China. Frontiers in Psychiatry, 9(436), 1-7. [DOI:10.3389/fpsyt.2018.00436] [PMID] []
46. Yeruf, E., & Sefin, P. (2017). The Relationship Between Resilience Andalexithymia with Tendency in Addiction. Cognitive Behavior Therapy, 34(4), 26-32.
47. Zamboni, L., Centoni, F., Fusina, F., Mantovani, E., Rubino, F., Lugoboni, F., & Federic, A. (2021). The Effectiveness of Cognitive Behavioral Therapy Techniques for The Treatment of Substance Use Disorders. The Journal of Nervous and Mental Disease, 209(11), 835-845. [DOI:10.1097/NMD.0000000000001381] [PMID]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |
