فصلنامه علمی اعتیادپژوهی

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تاثیر سبک‌های هویت بر گرایش به سیگار، الکل و مواد مخدر از ابتدا تا انتهای نوجوانی بود. روش: این مطالعه یک پژوهش مقطعی-تحلیلی است که با روش نمونه‌گیری دومرحله‌ای بر روی 435 دانش‌آموز پسر مقطع متوسطه اول و دوم در شهرستان سیاهکل در سال تحصیلی 1403-1402 انجام شد. داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌های سبک‌های هویت برزونسکی و مقیاس خطرپذیری نوجوانان ایرانی جمع‌آوری‌شده و برای تحلیل داده‌ها از روش‌های همبستگی پیرسون، رگرسیون خطی چندگانه و آزمون z فیشر استفاده‌شده است. یافته‌ها: در اوایل نوجوانی، سبک اطلاعاتی تنها با گرایش به مواد مخدر رابطه منفی معناداری داشت (05/0 > p) و سبک سردرگم-اجتنابی با سیگار و الکل رابطه مثبت داشت (05/0 > p)، در اواسط نوجوانی، تنها سبک هنجاری با سیگار رابطه منفی نشان داد (05/0 > p) و سبک سردرگم-اجتنابی با هر سه مؤلفه رابطه مثبت معناداری داشت (01/0 > p)، در اواخر نوجوانی، سبک‌های اطلاعاتی و هنجاری با کاهش گرایش به هر سه ماده و سبک سردرگم-اجتنابی با افزایش گرایش به آن‌ها رابطه معناداری داشتند (05/0 > p). همچنین، تحلیل z فیشر نشان داد در مقایسه با اواسط نوجوانی، سبک‌های هویت اطلاعاتی و هنجاری با تمایل معنادار کمتر به مصرف الکل در اواخر نوجوانی همراه است (96/1 < z).  نتیجه‌گیری: تفاوت‌های مشاهده‌شده در رابطه میان سبک‌های هویت و گرایش به اعتیاد در مراحل مختلف نوجوانی می‌تواند مبنای طراحی مداخلات هدفمند و برنامه‌های حمایتی برای کاهش اعتیاد، متناسب با هر سبک هویتی و هر مرحله تحولی باشد.